Το 1966 ο Δημήτρης Τσαφέντας εκτέλεσε τον πρωθυπουργό της Νότιας Αφρικής Έντρικ Φερβούρτμέσα στη βουλή του απαρτχάϊντ. Παρότι η πράξη του ήταν, για πολλούς πράξη ελευθερίας και αποτέλεσε το δρόμο που αργότερα οδήγησε στην απελευθέρωση του Νέλσον Μαντέλα, έζησε δυστυχισμένος για πολλά χρόνια στις φυλακές της Πρετόρια. Πέθανε το 1999 με το στίγμα του τρελού και τώρα δεν τον θυμάται κανείς. Ενώ ο Φερβούρτ έμεινε στην ιστορία ως ο αρχιτέκτονας του “άπαρτχαϊντ”, η ζωή του Δημήτρη Τσαφέντα παραμένει στα σκοτάδια μέχρι και σήμερα.
Ο Δημήτρης Τσαφένταςγεννήθηκε στις 14 Ιανουαρίου 1918 από τον Κρητικό Μιχάλη Τσαφαντάκη και την ντόπια Αμίλια Βίλιανς. Γενιέται έξω από το Λορέτζο Μάρκες την πρωτεύουσα της Μοζαμβίκης. Ο πατέρας του δουλεύει σαν επιστάτης σε κτήματα και η μάνα του είναι, όπως όλοι οι μαύροι, εργάτρια σε αυτά. Τελευταία έμαθα πως τα κτήματα τα είχε κάποιος έλληνας Στρουθίδης. Με το που γεννιέται, η μάνα το παρατάει , υπάρχει και μια πληροφορία πως πέθανε στην γέννα μα δεν επιβεβαιώνεται από πουθενά.
Ο πατέρας Μιχάλης δεν είναι ακόμη παντρεμένος βλέπει το μωρό (δεν είναι μαύρο) και αποφασίζει να το αναγνωρίσει. Πολλοί έλληνες και ξένοι είχαν παιδιά μα δεν τα αναγνώριζαν τα παράταγαν και έτσι παρήγαγαν δούλους. Το στέλνει και μεγαλώνει με τη γιαγιά του, Κατερίνα, στην Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου. Εκεί παίρνει ελληνική παιδεία, γίνεται με λίγα λόγια ελληνόπουλο, τραγουδά τον Ερωτόκριτο και λατρεύει την γιαγιά του. Η μοναδική φωτογραφία που έχουμε τον Τσαφέντα παιδί είναι από την Αλεξάνδρεια. Από τα οκτώ του χρόνια επιστρέφει στον πατέρα του, καθώς η γιαγιά έχει γεράσει και δεν μπορεί πια να τον φροντίζει. Ο πατέρας του έχει παντρευτεί ελληνίδα, τη Μαρίκα, και έχουν μετακομίσει στην Πραιτόρια της Ν. Αφρικής (είναι δίπλα Μοζαμβίκη και Ν. Αφρική).
Εκεί αρχίζουν τα προβλήματα: δεν τον θέλουν στο σπίτι. Μάλιστα στα 12 του λένε πως η Μαρίκα δεν είναι η μάνα του. Το παιδί αυτό αναζητώντας φροντίδα, προσοχή και αγάπη γίνεται περίεργο, δύστροπο και κακό (με αυτούς τους χαρακτηρισμούς μου μιλά η μικρότερη αδελφή του Ελένη Τσαφαντάκη). Στην εφηβεία δουλεύει ως εργάτης και βρίσκεται οργανωμένος στο κομμουνιστικό κόμμα και αυτό γιατί το κ.κ. είναι το μόνο που δέχεται τους μιγάδες, τους κολοράτους όπως τους αποκαλούσαν. Όλοι οι άλλοι π.χ. το νοτιοαφρικανικο κονγκρέσο που κυβερνά σήμερα (Μαντέλα) δεν αναγνώριζαν τους κολοράτους. Στην ενηλικίωση ξεκινά -ως ναυτεργάτης- τα ταξίδια του, που θα κρατήσουν 20 ολόκληρα χρόνια.
Ταξίδια που έγιναν μύθος από τα γράμματα που έστελνε στους γονείς του από όλα τα μήκη και πλάτη του κόσμου: από την Αμερική όπου νοσηλεύτηκε σε ψυχιατρείο, έπειτα από τορπιλισμό που δέχθηκε το πολεμικό πλοίο που δούλευε, μέχρι τον Καναδά, και από τη Γερμανία, την Πορτογαλία και την Ολλανδία μέχρι και την Παλαιστίνη, που – όπως λέει στο γράμμα του – η παρουσία του στη χώρα έφερε βροχή και θεωρήθηκε πολύ σπουδαίος.
Σε κάποιο άλλο ψυχιατρείο στην Αμερική, που μπήκε όπως αποκαλύπτει ο ίδιος για να φάει (μεγάλο του πρόβλημα η επιβίωση) με κάποιο φίλο του, έκαναν απόδραση δένοντας τα σεντόνια των κρεβατιών και ενώ ο Τσαφέντας κατέβηκε ο φίλος του έπεσε και σκοτώθηκε γιατί λύθηκαν οι κόμποι που τους είχε δέσει ο ίδιος ο Τσαφέντας. Μια διαδρομή πολυτάραχη με σταθμούς την Τουρκία, όπου δούλεψε και ως καθηγητής ξένων γλωσσών στην ‘Aγκυρα, αφού μιλούσε άπταιστα περισσότερες από οκτώ γλώσσες, αλλά και την Ελλάδα, όπου έζησε δύο χρόνια, αλλά την κουβάλησε στην ψυχή του μια ζωή. Στην Αφρική γυρίζει στις αρχές του 1960, μετά από τον θάνατο του πατέρα του και ύστερα από πρόσκληση και βοήθεια του γαμπρού του.
Το απαρτχάιντ όμως δεν τον δέχεται, γιατί είναι κολοράτος: ούτε άσπρος ούτε μαύρος. Οι συγγενείς του δεν αντέχουν την γκρίνια του, αλλά και η ελληνική κοινότητα, μέσα στην οποία προσπαθεί να επιβιώσει, δεν του δίνει σημασία. Ένα πιάτο φαΐ, καφές, αλλά -όπως πάντα- είναι ένας άνθρωπος χωρίς όνομα, δίχως ταυτότητα, χωρίς καμιά αποδοχή. Κομμουνιστής αλλά και χριστιανός, γνωρίζει στο Κέηπ Τάουν μια οικογένεια μαύρων.
Όχι μόνο μένει μαζί τους, αλλά ζητά να αλλάξει το χρώμα, που αναγράφεται στο διαβατήριό του και να γίνει μαύρος, για να παντρευτεί την κόρη τους. Του απαγορεύουν την όποια αλλαγή χρώματος στο διαβατήριο και απογοητεύεται. Την ίδια περίοδο πιάνει δουλειά στην βουλή. Βάζει μπροστά ένα σατανικό σχέδιο. Κάθε βράδυ συχνάζει σε ένα ελληνικό καφέ μα και σε ένα ελληνικό πλοίο που είναι δεμένο στο λιμάνι του Κέηπ Τάουν το “Ελένη”. Εκεί γνωρίζεται με τους ναυτικούς κασιώτες στην πλειοψηφία, και τους μιλά για το σχέδιο του.
Θα καθαρίσει τον πρωθυπουργό της χώρας. Του πουλούν (ο λοστρόμος, που μου είπε πως αν κυκλοφορήσει το όνομα του θα πεθάνει) ένα περίστροφο. Μα όταν το δείχνει στο καφενείο γελάνε και του λένε πως είναι ψεύτικο. Έτσι προχωρά στο σχέδιο με τα μαχαίρια. Περίεργο λένε πολλοί. Πώς μπήκε ένας μικτής καταγωγής σε έναν χώρο, όπου μόνο λευκοί μπορούσαν; Μα μιλούσε πολλές γλώσσες και ήταν πανέξυπνος, λένε άλλοι. Στις 14:30 την 6/9/1966 κατάφερε 4 μαχαιριές στον πρωθυπουργό της χώρας Φερβούντ.
apocalypsejohn